Qudra 2 programı, tüm sakinlerine şeffaf ve kapsayıcı temel hizmetler sağlamak üzere sivil toplumla birlikte çalışmaları için Ürdün’ün Kuzey Mafraq ilindeki altı belediyeyi desteklemektedir.

Qudra 2’nin altı belediyeye verdiği destek kapsamında, belediyelerin atık yönetimi ile ilgili sundukları kamu hizmetlerinin etkinliğini artırmak amacıyla yedi adet çöp toplama sıkıştırıcısı teslim edildi.

Çöp toplama kamyonlarının anahtarları, 15 Aralık 2022 tarihinde Zarqa serbest bölgesindeki Mercedes tesislerinde gerçekleşen devir teslim etkinliğinde, İspanya’nın Ürdün Büyükelçisi Ekselansları Miguel de Lucas tarafından Rihab, Hosha, Sarhan, Manshyat Bani Hasan, Basiliyeh ve Büyük Mafraq belediyelerinin başkanlarına teslim edildi.

Büyükelçi Miguel de Lucas, devir teslim törenin de yaptığı konuşmada, “Yerel yönetimleri, daha temiz şehirler inşa etmek için bu sektörde çalışmaya ve bu hedefe ortaklaşa ulaşmak için vatandaşlarla iş birliği yapmaya devam etmeleri teşvik ediyoruz. Vatandaşlar ve örgütlü sivil toplumun dahil edilmesi belediyelerin dönüşümü için temel unsurlar olacaktır” dedi.

Büyük Mafraq Belediye Başkanı Nasser Al-Khazaleh ise konuşmasında bu sıkıştırıcıların, topluluklar için atık yönetimi konusunda daha iyi kamu hizmeti sunmalarına yardımcı olacağını ifade etti.

Şanlıurfa Belediyesi, organik gübre ve sıcak su üretimi için atıkları yeniden kullanarak gıda güvenliğini destekliyor. Qudra 2, yerel çiftçilerin organik gübre üretmesi için gerekli makinelerin temini konusunda Şanlıurfa Belediyesi’ne destek vermektedir.

Şehirler iklim değişikliğiyle mücadele konusunda ön planda olmalıdır. Şanlıurfa Belediyesi, yeni projesiyle atık ürünlerden organik gübre ve sıcak su üretimine yönelik alt yapı oluşturacak. Qudra 2, bir endüstriyel ve üç ev tipi kompostlama makinesinin kurulması ile ilgili olarak belediyeye destek verecektir.

Yeni makineler ile organik kompost, sıcak su ve ocak gazı üretilecektir. Kompost, belediyenin bahçelerinden birinde ve dezavantajlı topluluk üyelerinin sebze ve aromatik bitkiler yetiştirebileceği seralarda kullanılacaktır. 6 aylık proje döneminde atıkların geri dönüşümü ile elde edilen organik gübre ve sıcak sudan yaşlılar, kadınlar, engelli bireyler, mülteciler ve çocuklar dahil olmak üzere yaklaşık 500 kişi yararlanacaktır. Kompostlama sürecinde üretilen gaz, belediye tesisinin mutfağında yemek pişirmek ve su ısıtmak için kullanılacaktır. İklim değişikliğiyle mücadele çabaları kaynağını toplumdan almalıdır. Proje kapsamında belediye, iklim değişikliği ile ilgili farkındalık oluşturacak ve sıfır atık ve daha döngüsel bir ekonomi için çaba gösterecektir. Yürütülecek farkındalık oluşturma programı ve hazırlanacak broşürler ile öncelikle çocuklar ve gençler hedef alınacaktır. Belediye ve Milli Eğitim Bakanlığı İl Müdürlüğü’nün yakın koordinasyonunda yürütülecek projede 500’den fazla çocuk hedef alınacaktır.

Adana Büyükşehir Belediyesi, Qudra 2’nin desteğiyle, küçük toprak sahibi çiftçilerin ve dezavantajlı hanelerin dirençliliğini güçlendirerek hızla artan gıda ve tarımsal üretim fiyatlarının baskılarına karşı koyuyor.

Proje, çiftçilerin verimliliklerini artırmalarına destek olmayı ve gıda kuponları sağlayarak en dezavantajlı hanelerin gıda güvencesizliğinin üstesinden gelmelerine destek olmayı amaçlıyor.

Küçük toprak sahibi çiftçilerin verimliliği, garantili sözleşmeler, artan üretim, geliştirilmiş hasat sonrası mahsul yönetimi (örn. uygun depolama), piyasaya erişim ve tanımlanmış gıda zincirleri için dirençlilik yoluyla artırılmaktadır. Proje, belediyenin desteğiyle, Meryem Kadın Kooperatifi ile işbirliği içerisinde yürütülecektir.

Proje için seçilen dezavantajlı durumdaki otuz  küçük toprak sahibi çiftçi, Meryem Kadın Kooperatifi ile sözleşme imzalayacaktır. Belediye bu çiftçilere tohum, organik kompost ve teknik danışmanlık sağlayacaktır. Kooperatif, gıda sanitasyonu, paketleme ve işleme teknikleri konusunda eğitim alacaktır. Kooperatif, belirlenen çiftçilerin ürünlerini satın alıp kurduğu ağ üzerinden piyasaya satacaktır. Satışlardan elde edilecek gelir, dezavantajlı haneler için “market kartları” temin etmek amacıyla kullanılacaktır. Bunlar, ailelerin yerel marketlerden gıda ve temel ürünleri satın almaları için verilecek hediye çekleridir.

Gıda güvencesizliği olan 300 hane değerlendirilecektir. Gıda market kartlarından, gıda güvenliği olmayan ve dezavantajlı durumdaki yirmi hane yararlanacaktır. Ev sahibi topluluklar ve mülteciler uygulamadan eşit şekilde yararlanacaktır.

Qudra 2, yerel kadınların yenilikçi tarım hakkında bilgi edindikleri ve kendi ürünlerini yetiştirmelerini, hasat etmelerini ve piyasada satmalarını sağlayan dikey tarım kursları düzenlemesi için Seyhan Belediyesi Kadın Dayanışma Merkezi’ni desteklemektedir.

Qudra 2, yerel kadınların yenilikçi tarım hakkında bilgi edindikleri ve kendi ürünlerini yetiştirmelerini, hasat etmelerini ve piyasada satmalarını sağlayan dikey tarım kursları düzenlemesi için Seyhan Belediyesi Kadın Dayanışma Merkezi’ni desteklemektedir.

Dikey tarım, doğal güneş ışığını artırmak için metal reflektörler ve yapay aydınlatmanın kullanıldığı sera çiftçiliğine benzemektedir. Dikey tarımın asıl amacı, sınırlı bir alandaki mahsul verimini en üst düzeye çıkarmaktır. Dikey tarım, arazi kaybını önlemek, tarımsal kalıntıları azaltmak, mevsimsel riskleri azaltmak ve geleneksel tarımda görülen su ve atık sorunlarını azaltmak suretiyle geleneksel tarımın karşılaştığı riskleri azaltmayı ve sürdürülebilirliği artırmayı amaçlamaktadır. Bu nedenle, metre başına verim geleneksel alanlara göre on kat fazla olabilir.

Seyhan Belediyesi’nin projesinde yerel kadınlar, belediye tarafından işletilen bir toplum merkezinin terasında kurulan dikey serada marul, biber, ıspanak ve domates gibi ürünler yetiştirmektedir.

Ürünler yerel piyasada ilgi görmektedir: Seyhan Belediyesi, ulusal bir süpermarket zincirinin yerel bir şubesiyle başarılı bir iş birliği kurmuştur ve bazı yerel restoranlar dikey bahçeden ürün almaktadır. Elde edilen kazanç, üretici kadınlar arasında paylaştırılmaktadır.

Seyhan Belediyesi Kadın Dayanışma Merkezi’nde dikey tarımın dışında, el sanatları ve seramik gibi alanlarda da kurslar verilmektedir. Etkinliklerin katılımcıları, ürünlerini Trendyol ve Mia Mano dahil olmak üzere Türkiye’nin en büyük e-ticaret platformlarında pazarlamak için kendilerine ait Seyhan Üreten Kadınlar Kooperatifi’ni kurmuştur.

Suruç Belediyesi, çevreyi korumak ve atıkları azaltmak için daha fazla çaba gösteriyor. Qudra 2’nin desteğiyle başlatılan yeni bir projede, atık oluşumunun en aza indirilmesine ve aynı zamanda etkili geri dönüşümün teşvik edilmesine katkıda bulunan bir atık yönetim sisteminin geliştirilmesi amaçlanıyor.

Suruç Belediyesi, 2020 yılından bu yana, Qudra 2 programının desteğiyle, çevre koruma ve sıfır atık konularını ele alacak özel bir birim kurulması dahil olmak üzere bu zorluklar üzerinde çalışıyor. Belediye, gençlere odaklanan ve “sıfır atık” yolunda ilerleyen dördüncü proje fazını hayata geçirmeye hazırlanıyor.

Belediye tarafından yürütülen 4 projenin tümü, atık oluşumunun en aza indirilmesine ve etkili geri dönüşümün sağlanmasına katkıda bulunan bir atık yönetim sisteminin geliştirilmesine yöneliktir. Suruç’taki yerel halkın farkındalığının artırılması, müdahalenin kritik bir parçası olmuştur. Projeler daha temiz bir şehre katkıda bulunmakta ve ilçedeki vatandaşların günlük yaşamlarını iyileştirmektedir. Ayrıca, hizmetlere daha iyi ve daha eşit erişim sağlanması, toplumdaki gerilimleri de azaltmaktadır. Ortak zorluklarla mücadele ederek ve paylaşılan, daha temiz bir çevre için birlikte çalışarak sosyal uyum güçlendirilmektedir.

İlk iki proje tekstil geri dönüşümüne odaklanmıştır. İlçeye 15 adet tekstil atık toplama kutusu yerleştirilmiş ve toplanan tekstil atıklarının temizlenmesi ve yeniden kullanılmak üzere hazırlanması için Belediye çamaşırhanesi yeniden kullanıma açılmıştır. İhtiyaç sahiplerinin ücretsiz giysi alabileceği ikinci el giyim mağazası kurulmuştur. Suruç’ta yaşayan insanları tekstil kutularını kullanmaya ve tekstil atıklarını geri dönüşüme kazandırmaya teşvik etmek için bilgilendirme oturumları ve farkındalık oluşturma kampanyaları düzenlenmiştir. Gençler ve kadınlar projeye özel ilgi göstermiştir. Geri dönüşüm ile ilgili farkındalık oluşturma eğitimlerine 610 kişi katılmış ve ikinci el giysi desteğinden 2.500 kişi yararlanmıştır. Proje Nisan 2021’de bitmiş olmasına rağmen çamaşırhane ve mağaza faaliyetlerine devam etmektedir. Bugüne kadar, giysi desteğinden 18 bin kişi yararlanmıştır.

Belediye, ikinci projesini, atık sorunuyla mücadele etmek için gençler ve kadınlar tarafından gösterilen ilgi üzerine geliştirmeye çalışmıştır. İkinci proje, çevreyi korumanın önemine ilişkin farkındalık oluştururken ambalaj geri dönüşümünü geliştirmiştir. Belediye, ilçede çöp toplamayı özendirmek için gençler ve yetişkinler arasında yarışmalar düzenlemiştir. En çok atığı toplayan 260 genç, belediye başkanıyla birlikte bir kahvaltı etkinliğine katılmış ve burada ihtiyaç ve beklentilerini aktarıp eğitim desteğinden yararlanmıştır. En fazla atığı toplayan on yetişkin, aileleri desteklemek için verilen mini market kuponlarından yararlanmıştır. Farkındalık oluşturma kampanyaları vasıtasıyla toplamda 1.760 kişiye ulaşıldı.

Toplanan ambalaj atıklarının yanı sıra etanole dönüştürülmek üzere bayat ekmek ve meyve kabukları da toplanmıştır. Elde edilen etanol, belediye tarafından proje kapsamında kurulan bir laboratuvarda dezenfektan sprey üretimi için kullanılmıştır. Üretilen ilk dezenfektanlar, COVID-19’un yayılmasını önlemek için toplumdaki dezavantajlı kişilere dağıtılmıştır.

Gençlerin yoğun ilgisi, belediye ekipleri için hoş bir sürpriz olmuştur. Projeye katılımları, Türkiye’deki kritik bir zorluğun ele alınmasına katkıda bulunmaktadır. Yapılan bir araştırmada, çocukların ve gençlerin genellikle kendilerini göz ardı edilmiş ve dışlanmış hissettikleri tespit edilmiştir [1]. Bu durumu önlemek için etkili katılım kanalları oluşturulmalı ve gençlerin güçlü yanlarını keşfetmeleri ve kendilerini yerel topluluklarının bir parçası olarak hissetmeleri sağlanmalıdır. Suruç’taki geri dönüşüm projesinin, bu tür bir fırsat sağladığı kanıtlanmıştır.

Suruç’taki dördüncü proje döngüsü, toplumun genç üyelerinin motivasyonu üzerine geliştirilecektir. Sürdürülebilir bir çevreye katkıda bulunmaları için gençleri aktif olarak dahil etmeye odaklanacaktır. Bu projede gençler milliyet ve cinsiyet gözetilmeksizin ortak hedefler doğrultusunda birlikte çalışacaktır.

Geri dönüşüm faaliyetleri devam edecek ve ayrıca, proje “ileri dönüşüm”ü destekleyecektir. Gençler, yan ürünleri, atık malzemeleri ve işe yaramaz veya istenmeyen ürünleri, örneğin sanatsal veya çevresel değerleri olan yeni malzemelere veya ürünlere dönüştürmeyi öğrenerek “atık” konusunda hayata yeni bir soluk vermeleri için desteklenecektir.

Ayrıca etanol üretim laboratuvarı, kolonya ve sabun yapımına ilgi duyan gençlere yönelik etkinliklere ev sahipliği yapacaktır. Gıda atıklarının alkole dönüştürülme süreci anlatılacak ve nihai ürünler dezavantajlı hanelere dağıtılacaktır.

Proje boyunca artırılacak olan katılım ve olumlu sosyal etkileşim ile, farklı kökenlere sahip insanlar arasında ilişkiler kurulması ve topluma aidiyet duygusu ve belediyeye olan güvenin güçlendirilmesi suretiyle sosyal uyuma katkıda bulunulması amaçlanmaktadır.

---

[1] [1] https://rideproject.eu/media/ride-the-principles-approaches-tr.pdf

Mays El Reem Al Bakir, 16 yaşındayken yerinden edilmiş 26 yaşında Suriyeli bir mülteci. 2011 yılında çatışmalar başladığında, kendisinin ve ailesinin karşı karşıya olduğu yeni zorluklara uyum sağlamaktan başka seçeneği yoktu.

Mays El Reem bu dönem ile ilgili olarak şunları söylüyor: “İlk zamanlar kabul etmemiştim. Hâlâ evimizin yıkıldığını ve gidecek yerimiz olmadığını düşünmüyordum! Ailemi ve arkadaşlarımı geride bırakmak zorunda kaldım. Kendimizi, Ürdün’ün kuzeyinde bulunan Zaatari mülteci kampındaki hayata alıştırmak zorundaydık. Hayatımın kolay bir dönemi değildi”.

Yıllarca Zaatari mülteci kampında yaşadıktan sonra Mays El Reem, üretken bir toplum üyesi olmayı umuyordu. Sertifika almasını sağlayacak ve iş bulup ekonomik bağımsızlığını kazanmasına yardımcı olacak bilgi ve becerilerini geliştirmek istedi. Qudra 2 programı, ona bu fırsatı sağlayan bir burs vererek onu destekledi.

Mays El Reem, Qudra 2 programı burslarını 2020 yılında bir arkadaşından duydu. Tereddüt etmeden başvurdu ve programa kabul edildi. “Yeni ve zorlu bir şeyin parçası olmak istediğimden güzellik programını seçtim” diyen Mays El Reem sözlerine şöyle devam ediyor: “Kadınlar profesyonel makyaj sanatçısı olabilir. Kadınlar kafalarına koydukları sürece istedikleri her şey olabilirler”.

Başvurduğu eğitim kursu, Qudra 2 programının bir ortağı olan Enabel’in desteğinde Norveç Mülteci Konseyi (NRC) tarafından sağlandı.

Qudra 2, Ürdün’deki diğer eğitim kursları ile birlikte, yararlanıcıların günümüzün işgücü piyasasının ihtiyaçlarına göre yeni yetkinlikler edinmelerine yardımcı olmak için İş Temelli Öğrenme (İTÖ) metodolojisini desteklemektedir. İTÖ metodolojisi, gerçek hayatın dinamik çalışma ortamı deneyimini sağlamak için katılımcılar ve iş yerleri arasında bağlantı kurar.

Mays El Reem, orta eğitimini tamamlamak yerine evliliği seçmesine rağmen, her fırsatta yeteneklerini geliştirmeye kararlıydı. Onun hikâyesi şu şekilde devam ediyor: “Kocam benim dayanağımdı. Kendi evimize yerleştikten sonra eğitimime devam etmem için bana destek olacağına söz verdi. Evlenip kendi evimize yerleştiğimizde, büyük sınava hazırlanabilmem için gerekli tüm kitapları ve kırtasiye malzemelerini aldı. Aylar geçtikten sonra, tekrardan ortaokul sınavlarına girdim ve tüm zorluklara ve ilgilenmem gereken 5 aylık bir kızım olmasına rağmen sertifikamı aldım”.

Mays El Reem, önceliklerini ve uzun vadeli hedeflerini belirlemesine ve zamanını verimli kullanmasına yardımcı olan bir yaşam becerileri kursundan da yararlandı. “Bu kurs beni daha iyi bir insan ve kendi kendini motive eden bir düşünür haline getirdi. Daha pozitif oldum ve ruh sağlığım düzeldi”.

Mays El Reem kursu tamamladıktan sonra bir BM kuruluşundan kendi güzellik salonunu açmasına olanak sağlayan mali destek aldı. “Bağımsız çalışarak çok şey öğrendim. Mülteci kampındaki insanlar bana güvenmeye ve herhangi bir güzellik tavsiyesi için ilk kaynak olarak bana başvurmaya başladılar.”

Mays El Reem Qudra 2 programındaki bursunu tamamladıktan sonra, kendisine Zaatari mülteci kampındaki NRC eğitim merkezindeki güzellik programının yararlanıcılarını eğitmesi için teklifte bulunuldu. “NRC ekibinden iyi haberi veren o telefonu aldığımda, bunun hayatımda yeni bir dönemin başlangıcı olduğunu hissettim”.

Mays El Reem hikayesini şu sözlerle bitiriyor: “Benim için ikinci dönüm noktası, güzellik ve makyaj alanında daha üst düzey eğitim programlarına kaydolmak oldu. Kapasitemi daha da geliştirmek ve en son uluslararası trendler hakkında bilgi sahibi olmak istiyorum. Sektördeki en son stiller ile ilgili gelişmeleri takip etmek için çocukları uyuttuktan sonra genellikle çevrimiçi makyaj ve güzellik derslerini izliyorum. Çok başarılı olmak için işin içinde olmam gerekiyor. Umarım şansım yaver gider”.

“Mülteci Hikayelerini Anlatmak” çalıştayının ikinci turu, Al Jazeera Medya Enstitüsü ile işbirliği içinde 30 Mayıs-3 Haziran tarihleri arasında düzenlendi. Program, %50’si kadın olan 14 Suriyeli ve Lübnanlı gazeteciye ve gazeteci adayına, mültecilerin deneyimlerini etik ve profesyonel bir şekilde haber yapmak için ihtiyaç duydukları bilgi ve becerileri sağladı.

Doğru hikaye anlatımı, halkı mültecilerin durumu hakkında eğitmek ve bilgilendirmek ve adalet ve eşitliği teşvik ederek yetkililerin hesap verebilirliğini teşvik etmek için güçlü bir araç olabilir.

Lübnan’da, Al Jazeera Medya Enstitüsü ile işbirliği içinde 30 Mayıs-3 Haziran tarihleri arasında “Mülteci Hikayelerinin Anlatılması” çalıştayının ikinci turu düzenlendi.

%50’si kadın olan on dört Suriyeli ve Lübnanlı gazeteci, mültecilerin hikayelerini profesyonel ve insani bir şekilde ele almak için gerekli araç ve becerileri öğrendi. Bu, hikayelerini nasıl planlayacakları, sahada nasıl etik davranacakları ve insan hakları ihlallerini nasıl belgeleyecekleri konusunda tavsiyeleri içeriyordu.

CFI’nin bize mülteci konularını ele alma konusunda eğitim alma fırsatı, tüm insan hakları konularının kapsamını profesyonel bir açıdan görmemizi sağladı. Benim için en güzel yanı konuları ve sayıları insanileştirmeyi öğrenmekti. Eğitim atölyesi sırasında eğitmen, gazetecinin gücü ve güçler dengesini değiştirme yeteneğine odaklandı ve basının toplumda dördüncü otorite olduğunu vurgulayarak mülteci sorunlarını doğru bir şekilde ele alarak bunların savunuculuğunu yaptı. Eğitmen bize sadece mülteci konularının nasıl ele alınacağı hakkında bilgi vermekle kalmadı, aynı zamanda saha deneyiminden faydalanmamızı sağlayarak raporlama yaparken karşılaşabileceğimiz zorlukların altını çizdi.

Joelle Abdel Aaal - Serbest Gazeteci (Lübnan)