لوبنان

لوبنان وه‌ك وڵاتێك كه‌ دانیشتوانه‌كه‌ی 6 ملیۆنه‌ له‌ ئێستادا میوانداریی نزیكه‌ی 1.5 ملیۆن ئاواره‌ی خه‌ڵكی سوریا ده‌كات. ئاماره‌كان ئاماژه‌ به‌ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌م وڵاته‌ به‌رزترین رێژه‌ی چڕی په‌نابه‌رانی هه‌یه‌ له‌ سه‌رتاسه‌ری جیهاندا به‌ به‌راورد به‌ ژماره‌ی دانیشتوانه‌كه‌ی كه‌ تیایدا له‌ هه‌ر چوار كه‌سێك یه‌كێكیان په‌نابه‌ره‌.

رێژه‌ی هه‌ژاریش  ئێستا به‌رزتره‌ له‌و كاته‌ی  به‌رله‌وه‌ی وروژمی په‌نابه‌ران رووی تێبكه‌ن ‌و ره‌وشه‌كه‌ش له‌م وڵاته‌دا به‌رده‌وام مه‌ترسیداره‌ و گوشاری خستۆته‌ سه‌ر گشت سێكته‌ره‌كان هه‌ر له‌ قوتابخانه‌و ته‌ندروستییه‌وه‌ تا ده‌گاته‌ شوێنی نیشته‌جێبوون، هه‌روه‌ها دابینكردنی ئاو و كاره‌با.

 به‌پێی پلانی لوبنان  بۆ ساڵانی  2017 - 2020  نزیكه‌ی نیوه‌ی ئه‌وانه‌ی كه‌ قه‌یرانه‌كه‌ كاریگه‌ریی له‌سه‌ریان هه‌بوه‌ منداڵان و هه‌رزه‌كارانن، ئێستا نزیكه‌ی 1.4 ملیۆن منداڵ بێبه‌شكراون و له‌ به‌رده‌م مه‌ترسیدان و پێویستییه‌كی زۆریان  به‌ خزمه‌تگوزارییه‌  بنه‌ڕه‌تییه‌كان‌و پاراستن هه‌یه‌. خزمه‌تگوزارییه‌ گشتییه‌كان فشاری زۆریان له‌سه‌ره‌ و خواستێكی زیاتر هه‌یه‌  له‌وه‌ی كه‌  له‌ توانای داموده‌زگاكان و  پێكهاته‌ ژێرخانه‌ییه‌كاندا بن   بۆ دابینكردنی ئه‌و پێویستییه‌ زۆرانه‌. له‌ ئێستادا  1 ملیۆن لوبنانی  و پتر له‌ 70%  ی ئاواره‌ سورییه‌كان  له‌ خوار هێڵی هه‌ژارییه‌وه‌ ده‌ژین . گشت ئه‌و هۆكارانه‌  وایان كردوه‌ سێ چواریه‌كی  خێزانه‌  ئاواره‌كان  ستراتیژییه‌  نه‌رێنییه‌كانی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ ره‌چاو بكه‌ن وه‌ك كه‌مكردنه‌وه‌ی خۆراكیان و كڕینی خۆراك به‌ قه‌رز و كه‌مكردنه‌وه‌ی  خه‌رجییه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كان وه‌ك خه‌رجییه‌كانی خوێندن و ته‌ندروستی، هه‌روه‌ها  ده‌رهێنانی منداڵه‌كانیان له‌ قوتابخانه‌و  ناردنیان بۆ كاركردن، یان فرۆشتنی خانوو  و شتومه‌كه‌ به‌رهه‌مهێنه‌ره‌كانیان.

قودره‌ له‌ لوبنان

پلانی لوبنان بۆ به‌ده‌مه‌وه‌چوونی قه‌یران 2017 - 2020 وه‌ك چوارچێوه‌ رێنماییه‌ك بۆ  چالاكییه‌كانی قودره‌  له‌ لوبنان كاری پێده‌كرێت. پلانی لوبنان بۆ به‌ده‌مه‌وه‌چوونی قه‌یران پلانێكی چه‌ند ساڵه‌ی هاوبه‌شی نێوان حكومه‌تی لوبنان و هاوبه‌شه‌ نیشتمانی و نێوده‌وڵه‌تییه‌كانێتی به‌ ئامانجی  به‌ده‌مه‌وه‌چوونی پێویستی و ناهه‌موارییه‌كانی  په‌نابه‌ران و خه‌ڵكی لوبنان و كۆمه‌ڵگه‌كان و ئه‌و داموده‌زگایانه‌ی  كه‌  قه‌یرانه‌كه‌ كاریگه‌ریی له‌سه‌ریان هه‌بوه‌.

چالاكییه‌كانی قودره‌ له‌ لوبنان به‌و جۆره‌ دیزاینكراون كه‌ به‌تواناكردنه‌وه‌ی په‌نابه‌ران و  كۆمه‌ڵگه‌ میوانداره‌كانیان به‌هێزبكات  له‌ڕێی  باشكردنی پێكهاته‌ژێرخانی  په‌روه‌رده‌  و فراوانكردن و  باشكردنی  توانا پیشه‌ییه‌كان و به‌هێزكردنی  یه‌كگرتوویی كۆمه‌ڵایه‌تی له‌ڕێی گه‌لێك رێكاره‌وه‌.

به‌ كاركردن به‌شێوه‌ی خۆگونجاندن له‌ته‌ك یاساو  رێنماییه‌كاندا، قودره‌ له‌ لوبنان ئامانجی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ یارمه‌تیی گشت هاوپشكه‌كان بدات له‌م  بوارانه‌ی خواره‌وه‌دا:

  باشـــكردنی ژێرخانی خوێنــدن (قوتابخانه‌) هه‌روه‌ها گه‌یشــتن به‌ چالاكییه‌ زیاده‌كانی دیكه‌ی پرۆگــرامی خوێنـدن   (GIZ)

قودره‌ هه‌وڵی ئه‌وه‌ ده‌دات كه‌ گه‌یشتن به‌ خزمه‌تگوزارییه‌كی  په‌روه‌رده‌یی باش له‌ جۆرێتیدا زۆر بكات  بۆ منداڵانی سوری و لوبنانی  و قوتابییان له‌  لوبنان، له‌ڕێی ئه‌م كاره‌وه‌  قودره‌  به‌ده‌م ئه‌و پێویستییه‌  زۆره‌وه‌ ده‌چێت كه‌ له‌ سێكته‌ری  په‌روه‌رده‌دا هه‌یه‌، به‌پێی ئاماره‌كانی رێكخراوی LCRP نزیكه‌ی 500.000 منداڵی ئاواره‌كانی سوریا كه‌ له‌ لوبنان تۆماركراون له‌ ته‌مه‌نی قوتابخانه‌دان (ته‌مه‌نی 3 تا 17  ساڵی) ، به‌ڵام نیوه‌ی ئه‌وانه‌  - واته‌ پتر له‌  له‌ 250.000  منداڵ  -  له‌ ده‌ره‌وه‌ی قوتابخانه‌ن،  له‌ گه‌ڵ ئه‌وانیشدا 50.000 منداڵی لوبنانیش هه‌ن  كه‌ له‌ ته‌مه‌نی قوتابخانه‌دان ( 6  تا 14 ساڵ) و له‌ده‌روه‌ی قوتابخانه‌ن. گه‌لێك هۆكار هه‌ن كه‌  بوونه‌ته‌  به‌ربه‌ستی سه‌ره‌كی له‌به‌رده‌م  تۆماركردن و ئاماده‌بوون له‌ قوتابخانه‌دا و بوونه‌ته‌ هۆی  دروستبوونی به‌رزترین ژماره‌ی وازهێنان له‌ خوێندن، له‌و هۆكارانه‌ش: كاركردنی منداڵ، تێچوونی زۆر له‌ كاتی ئاماده‌بوونێكی رێكوپێكدا له‌ قوتابخانه‌ كه‌ ئه‌وه‌ كرێی هاتوچۆش ده‌گرێته‌وه‌. دووری قوتابخانه‌و  رێگه‌ی مه‌ترسیدار و به‌ربه‌سته‌ زمانه‌وانییه‌كانی به‌رده‌م فێربوون، هه‌روه‌ها پێكهاته‌ژێرخانی داڕماو له‌ قوتابخانه‌كاندا  له‌گه‌ڵ ناله‌باربوونی بارودۆخی ئاسانكارییه‌كانی پاكژی و خاوێنی كه‌سیی تایبه‌ت.  بۆ  به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی  ئه‌و پێویستییه‌  هه‌ڵكشاوانه‌ی  په‌روه‌رده‌ لای په‌نابه‌ران و له‌لای خودی لوبنانییه‌كانیش  تاوه‌كو كانوونی دوه‌می 2016 ، 238  قوتابخانه‌ دیكه‌ كراونه‌ته‌وه‌ به‌ شێوه‌ی دووده‌وامی . وه‌ك ده‌ره‌نجامێكیش سیستمی قوتابخانه‌ گشتییه‌كان له‌ لوبنان  زۆر به‌ سه‌ختی  ئه‌ركی كه‌وتۆته‌ ه‌سه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ی  كه‌ قوتابخانه‌كان ته‌واو چڕبوون.

قودره‌ له‌ لوبنان هه‌وڵی ئه‌وه‌ده‌دات  ئه‌و ره‌وشه‌ باش بكات كه‌ باسی لێكرا له‌ڕێی نوێكردنه‌وه‌ی قوتابخانه‌وه‌ به‌شێوه‌یه‌كی  به‌رفراوان  و  ئاسانكاری بۆ قوتابخانه‌كان  دابینبكات  له‌ڕێی  چالاكییه‌ زیاده‌كانی پرۆگرامی خوێندنه‌وه‌ ( بۆ نموونه‌  وه‌رزش و  گۆڕه‌پانی یاری).

 هه‌روه‌ها گه‌شه‌پێدانی توانای  وانه‌وتنه‌وه‌ بۆ  مامۆستایان و هاوكاریی به‌تینی نێوان باوكان و كارمه‌نده‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌گه‌ڵ هاو پشكه‌كه‌یدا وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌و خوێندنی باڵا. سه‌ره‌ڕای دابینكردنی یه‌كه‌ی فێركاری سه‌باره‌ت به‌ ئه‌وه‌ی چۆن  گه‌شه‌ به‌ چالاكییه‌ زیاده‌كانی پرۆگرام ده‌درێت و  به‌كارده‌هێنرێن تاوه‌كو   گه‌شه‌پێدانی  توانای  كۆمه‌ڵایه‌تی و كه‌سی پێكه‌وه‌  ئه‌نجام بدرێن.


فراوانكردن و باشكردنی توانا پیشه‌ییه‌ سه‌ره‌تاییه‌كان (GIZ)

گرنگترین  ئامانجی ئه‌م پێكهاته‌یه‌ بره‌وپێدانی هه‌له‌ په‌روه‌رده‌یی و ئابورییه‌كانه‌ بۆ په‌نابه‌ره‌ سورییه‌كان و ئه‌و كۆمه‌ڵگه‌یانه‌ی كه‌  میواندارییان ده‌كه‌ن ئه‌وه‌ش له‌ڕێی راهێنانی تواناكانیانه‌وه‌ به‌ تایبه‌تی بۆ  ئافره‌تان و لاوانی لوبنان.

چالاكییه‌كان زیاتر جه‌خت له‌سه‌ر رێكاره‌ كورتخایه‌نه‌ فه‌رمی و نافه‌رمییه‌كان ده‌كه‌نه‌وه‌  بۆ ئه‌و گروپانه‌ی كه‌ ده‌كرێنه‌ ئامانج. له‌و روه‌وه‌ راهێنان له‌سه‌ر دروومان پێشكه‌شكراوه‌ هه‌روه‌ها خزمه‌تگوزاری و ئه‌و توانایانه‌ی كه‌ په‌یوه‌ندییان به‌ كشتوكاڵه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ له‌ هه‌مان كاتدا به‌ده‌مه‌وه‌چوونیشه‌ بۆ خواسته‌كانی بازاری كار، ئه‌و چالاكییانه‌ش به‌ هه‌مئاهه‌نگی له‌ته‌ك  ئه‌و رێكخراوه‌ ناحكومه‌تییه‌ ناوخۆییانه‌دا ئه‌نجام دراون كه‌شاره‌زایی  په‌یوه‌ندار و زانیارییان هه‌یه‌.  پرۆگرامه‌كان كورتن ( 1 - 3 مانگ)  ئه‌مه‌ش وا ده‌گه‌یه‌نێت كه‌ راهێنراوان ده‌توانن  به‌ خێرایی ئه‌و توانایانه‌ به‌ده‌ستبهێنن كه‌ پێویستن  بۆ ئه‌وه‌ی بچنه‌ نێو بازاڕی كار.  به‌گشتی ئه‌و پرۆگرامانه‌ جه‌ختیان له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌و  جۆره‌ توانایانه‌ بۆ به‌شداران دابین بكه‌ن كه‌  له‌ كاتی كاركردندا پێویستن و یه‌كسه‌ر ده‌توانرێت به‌كاربهێنرێن.

لێره‌دا زیاتر بخوێنه‌ره‌وه‌ ده‌رباره‌ی قودره‌ له‌  لوبنان  ئافره‌تانی سوری و لوبنانی كۆده‌كاته‌وه‌ له‌ راهێنانی  په‌رستاریی بنه‌ڕه‌تیدا.


به‌هێزكردنی په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌ڕێی ئه‌و خزمه‌تگوزارییانه‌وه‌ كه‌ بنه‌مایه‌كی كۆمه‌ڵایه‌تییان هه‌یه‌ (EF)

بۆ هاندانی  سه‌قامگیریی كۆمه‌ڵایه‌تی له‌نێوان  په‌نابه‌ران و كۆمه‌ڵگه‌ ناوخۆییه‌كاندا كه‌ میواندارییان ده‌كه‌ن له‌ ناوچه‌ی بیقاع –ی لوبنان، قودره‌ له‌ڕێی چوار سه‌نته‌ری  نیمچه‌ هه‌میشه‌ییه‌وه‌ خزمه‌تگوزارییه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كان دابینده‌كات. بۆ ئه‌نجامدانی ئه‌و كاره‌ش، ئه‌م یه‌كه‌ پێكهاته‌ چالاكییه‌ هه‌وڵی ئه‌وه‌ ده‌دات نه‌هێڵرێت منداڵان په‌راوێزبخرێن، ئه‌وه‌ش له‌ڕێی ئه‌و چالاكییانه‌وه‌ كه‌ ره‌نگدانه‌وه‌ن بۆ خه‌رێكبوونێكی ئه‌رێنی له‌ كۆمه‌ڵگه‌كانیاندا. هه‌روه‌ها چالاكییه‌كان جه‌خت له‌سه‌ر باشكردنی هه‌له‌كان ده‌كه‌ن سه‌باره‌ت به‌ كه‌سانی گه‌وره‌ له‌ ناو هه‌ردوو كۆمه‌ڵگه‌كه‌دا تاوه‌كو په‌ره‌ به‌ تواناكانی ژیانیان بده‌ن. دانیشتنه‌كانی تایبه‌ت به‌ هۆشیاریی كۆمه‌ڵایه‌تی و پشتگیریی ده‌روونی ده‌بنه‌ به‌شێكی سه‌ره‌كی له‌ پێكهاته‌ی  ئه‌م بابه‌ته‌دا كه‌ ئامانجێكی دیكه‌شی باشكردن و ئاڵوگۆڕكردن و گه‌یشتنه‌ به‌ زانیاری سه‌باره‌ت به‌ ماف و ئه‌ركه‌كان له‌ لوبنان له‌لایه‌ن هه‌ردو كۆمه‌ڵگه‌ی په‌نابه‌ران و ئه‌وانه‌ش كه‌ میواندارییان ده‌كه‌ن.


به‌ره‌وپێشبردنی گفتوگۆ  هه‌رێمی  و  نیشتمانییه‌كان (GIZ)

قودره‌ په‌نابه‌ران و ئاواره‌ی ناوخۆ و كۆمه‌ڵگه‌ میوانداره‌كان و هه‌روه‌ها  هاوپشكه‌  نیشتمانی و هه‌رێمییه‌كانیش له‌ وتارگه‌ی جۆراوجۆردا پێكده‌گه‌یه‌نێت  بۆ هاندانی  گشت لایه‌نه‌كان له‌سه‌ر گفتوگۆی بنیاتنه‌راانه‌و ئاڵوگۆڕكردنی ئه‌زموونه‌كانیان. له‌ڕێی ستراتیژییه‌كی به‌شداریپێكردنی له‌و جۆره‌وه‌  ئامانجی كارو  چالاكییه‌كانی قودره‌  دانانی ستراتیژییه‌ نوێكاره‌كانه‌  بۆ  به‌ده‌مه‌وه‌ چوونێكی  گونجاوی  قه‌یرانی  په‌نابه‌رانی  ناوچه‌كه‌. له‌گشت ئه‌وانه‌ش گرنگتر  ئه‌م به‌شه‌ یه‌كه‌یه‌ داكۆكی  له‌ دابینكردنی میكانیزمێك ده‌كات بۆ  ئه‌وه‌ی په‌نابه‌ران و ئه‌و كۆمه‌ڵگه‌یانه‌ی كه‌ میواندارییان ده‌كه‌ن و ئاواره‌كانی ناوخۆ ده‌نگیان ببیسترێت. له‌گشت ئه‌وانه‌ش گرنگتر  ئه‌م به‌شه‌ یه‌كه‌یه‌ داكۆكی  له‌ دابینكردنی میكانیزمێك ده‌كات بۆ  ئه‌وه‌ی په‌نابه‌ران و ئه‌و كۆمه‌ڵگه‌یانه‌ی كه‌ میواندارییان ده‌كه‌ن و ئاواره‌كانی ناوخۆ ده‌نگیان ببیسترێت.

له‌ڕێی گه‌لێك شێوازی كار و چالاكیی جۆراوجۆره‌وه‌ قودره‌ له‌ لوبنان رۆڵێكی بنه‌ڕه‌تی هه‌یه‌ له‌ بنیاتنانی پرده‌كانی په‌یوه‌ندی و خستنه‌كاری ئه‌وپه‌ڕی وزه‌و توانا له‌نێوان  گشت كاره‌كته‌ره‌  په‌یوه‌نداره‌كاندا.  تاقیگه‌كانی مه‌داد – سه‌ر به‌ یه‌كێتیی ئه‌وروپا  كۆڕبه‌ندییه‌كی بێ وێنه‌  دابینده‌كات  بۆ ئه‌و رووبه‌ڕووبوونه‌وانه‌  كاتێك كه‌ گشت لایه‌نه‌كان كۆده‌بنه‌وه‌ بۆ گفتوگۆكردن و ده‌ستنیشانكردنی  ئه‌و كێشه‌ سه‌ره‌كییانه‌ی كه‌په‌یوه‌ندییان به‌ قه‌یرانی  په‌نابه‌رانه‌وه‌ هه‌یه‌ و چاره‌سه‌ره‌ په‌یوه‌ندداره‌ نوێیه‌كان داده‌نێن.

 لێره‌دا  زیاتر بخوێنه‌ره‌وه‌ له‌باره‌ی  تاقیگه‌ هه‌رێمییه‌كانی مه‌داد له‌ به‌یروت